Signaleren van problematiek

Als docent ben jij één van de meest belangrijke contactpersonen in de omgeving van de leerling. Juist jij kan problemen opmerken die anders onopgemerkt blijven. Op het gebied van relaties en seksualiteit kunnen leerlingen diverse problemen ervaren. Dit kan het leren van de leerling beïnvloeden. Wees als één van de belangrijkste contactpersonen alert op signalen en mogelijke problemen. Jij kan de leerling helpen door de problemen te signaleren en de leerling naar de juiste hulp te begeleiden.

Signaleren van problemen

Veel leerlingen voelen zich al geholpen wanneer er iemand echt naar hen luistert. Geef de leerling een mogelijkheid om contact op te nemen tijdens of na de les om eventuele problemen bespreekbaar te maken. Wees ook tijdens de les alert op signalen van leerlingen die kunnen wijzen op problemen. Deze problemen kunnen zich manifesteren als lichamelijke, psychische of psychosomatische klachten bij de leerling, zoals hoofd- en buikpijn, angsten en onzekerheden of extreem gedrag. Wees ook alert op concentratieproblemen, afwezigheid of teruggetrokken gedrag.

Voorbeelden van problemen

Voorbeelden van problemen die horen bij de ontwikkeling van de leerling:

  • Liefdesverdriet
  • Onzeker over het uiterlijk of over relationele of seksuele ontwikkeling
  • Onzeker over contact leggen met iemand die je leuk vindt

Voorbeelden van problemen waarop actie ondernomen moet worden zijn:

  • Ongewenst zwanger zijn
  • Seks tegen je zin
  • Loverboys
  • Oplopen van een soa
  • Meisjesbesnijdenis
  • Dubbele moraal of risico op uithuwelijken

Checken & verwijzen

Voer een persoonlijk gesprek als je denkt dat er iets met een leerling aan de hand is. Check je signalen bij de leerling door hem of haar te vragen ‘Is er iets?’ of ‘Ik zag dat…’. Praat erover maar neem niet de rol over van een deskundige op dit gebied. Scholen hebben vaak contactpersonen en trajecten voor hulpverlening zoals vertrouwenspersonen of een draaiboek. Kijk naar de beschikbare trajecten zodat jij een leerling door kan verwijzen. Kijk voor meer informatie over verdere hulpkanalen op www.sense.info.

Hoe signaleer je problemen van leerlingen?

  • Bereid je voor door binnen je school te kijken naar klachtenprocedures, vertrouwenspersonen, mentoren en coördinatoren waar je terecht kan als een leerling problemen heeft. Deze collega’s zijn onmisbaar als een leerling problemen heeft.
  • Vertel de leerlingen aan het begin...
  • Bereid je voor door binnen je school te kijken naar klachtenprocedures, vertrouwenspersonen, mentoren en coördinatoren waar je terecht kan als een leerling problemen heeft. Deze collega’s zijn onmisbaar als een leerling problemen heeft.
  • Vertel de leerlingen aan het begin van de lessenserie dat ze bij je terechtkunnen met vragen of problemen. Zo geef je leerlingen de mogelijkheid de hulpvraag bij jou neer te leggen zonder het klassikaal te hoeven delen. Leerlingen kunnen je na de les aanspreken of een e-mail sturen.
  • Grijp in wanneer je signalen opvangt van een leerling die kunnen wijzen op problemen.

 

Op welke signalen kan je letten?

  • Een leerling neemt niet actief deel aan de les of trekt zich terug.
  • Een leerling kan zich niet goed concentreren.
  • Een leerling reageert overdreven of te heftig.
  • Een leerling heeft opvallend veel kennis over een bepaald onderwerp.
  • Een leerling zoekt non-verbaal wel of juist geen contact.
  • Een leerling reageert emotioneel op een onderwerp.

Wat je kan je doen als je signalen ziet:

  • Check deze signalen bij de leerling. Leg aan de leerling voor wat jij hebt opgemerkt. Vraag de leerling naar deze signalen of vraag of er iets is.
  • Je weet nooit wat de leerling je gaat vertellen. Beloof de leerling daarom niet vooraf dat je hetgeen hij of zij tegen je vertelt geheim zal houden.
  • Zoek samen met de leerling naar een oplossing. Overleg samen over wat te doen met de hulpvraag. Laat jouw eigen mening echter niet doorslaggevend zijn.

 

Welke actie kan je ondernemen?

  • Verwijs de leerling door naar de juiste persoon of instantie. Naar welke hulp kan je doorverwijzen? Neem contact op met een vertrouwenspersoon of zorgcoördinator op school of zoek naar hulpkanalen op Sense. Let op: draag de verantwoordelijkheid...
  • Verwijs de leerling door naar de juiste persoon of instantie. Naar welke hulp kan je doorverwijzen? Neem contact op met een vertrouwenspersoon of zorgcoördinator op school of zoek naar hulpkanalen op Sense. Let op: draag de verantwoordelijkheid over aan deskundigen op dat gebied. Stap niet over de grenzen van jouw taken als docent.
  • Spreek met de leerling af om na enkele weken te evalueren of de leerling voldoende steun heeft gevonden. Zo niet, bekijk dan opnieuw de hulpvraag en het geschikte traject.
  • Wanneer je vooraf weet wat een leerling heeft meegemaakt, maak dan afspraken met de leerling bij het bespreken van de lesstof over dit onderwerp. Je kan bijvoorbeeld afspreken dat hij of zij niet hoeft deel te nemen of die les niet aanwezig hoeft te zijn.
  • Wanneer de hulpvraag of de situatie klassikaal is besproken, geef de klas dan nazorg. Bespreek de gebeurtenissen met de leerlingen en maak er een leermoment van. Geef de klas ook even tijd om hierover te kunnen praten.

 

Ervaringsverhalen

“Een veilige sfeer betekent voor mij dat een leerling alles kwijt kan”
Jan

Biologiedocent Jan (59 jaar) geeft al 38 jaar seksuele voorlichting aan havo- en...

“Natuurlijk heb ik ook wel eens last gehad van schaamte”
Lex

Lex (57 jaar) heeft jarenlang seksuele voorlichting gegeven aan vmbo-leerlingen in...

“Het is niet erg verstandig om over je eigen seksleven te praten”
Carla

Biologiedocente Carla (32 jaar) geeft al dertien jaar seksuele voorlichting op het vmbo. “Ja,...

“Als een leerling die les niet aanwezig wil zijn, hoeft dat ook niet”
Vidija

Biologiedocente Vidija (42 jaar) geeft al meer dan tien jaar seksuele voorlichting op het...

“Een stukje mediawijsheid is erg belangrijk”
Frank

Frank (55 jaar) is vestigingsdirecteur en ckv-docent op een vmbo-school. Hij heeft veel...

“Leerlingen zijn nieuwsgierig naar de cultuur van klasgenoten”
Lilian

Lilian (59 jaar) is docente wiskunde en Nederlands op een vmbo-school in Amsterdam. Sinds...

Top