Lesgeven zonder schaamte

Voel je je ongemakkelijk bij het idee dat je les gaat geven over relaties en seksualiteit? Het is normaal om gespannen te zijn als je deze lessen geeft. Je kan je schaamte overwinnen met een goede voorbereiding, met een heldere lesstructuur en door vast te houden aan je grenzen. Het helpt ook om een collega om advies te vragen. Daar hoef je je niet voor te schamen. Het erkennen van je eigen grenzen is juist een teken van professionaliteit. Ook leerlingen kunnen het lastig vinden om te praten over relaties en seksualiteit. Probeer dan na te gaan hoe gevoelig een onderwerp ligt en durf dat ook te benoemen.

Open houding

Leerlingen vinden het belangrijk dat er naar hen geluisterd wordt en dat de docent zich open en gelijkwaardig opstelt. Een open houding van jou als docent is belangrijk om leerlingen uit te nodigen om hun ideeën en ervaringen te delen. Dit doe je door duidelijk te maken dat je iedereen accepteert, ongeacht de seksuele voorkeur, herkomst of ideeën. Een leerling hoeft zich geen zorgen te maken als hij of zij anders denkt in vergelijking met klasgenoten.

Nieuwsgierig zijn

Denken leerlingen anders dan jij als docent? Probeer nieuwsgierig te zijn. Wees niet afkeurend maar geef hun ideeën en keuzes de ruimte door het stellen van vragen. Stel open vragen en probeer er zo achter te komen wat de mening en het verhaal is van die ander. Vermijd dat jij als docent eigen ervaringen deelt met je leerlingen. Leerlingen ervaren dat als onveilig. Lees hierover meer bij bewaken van grenzen hieronder.

Tips

Als je binnen Lang Leve de Liefde onderwerpen gaat bespreken zoals ‘als seks niet zo prettig is’ of zoals ‘wat is veilig en wat niet’ zou je je misschien ongemakkelijk kunnen voelen. Hoe ga je zo goed mogelijk om met deze gevoelens van gêne in de les?

Als leerlingen merken dat jij je ongemakkelijk voelt zullen zij ook een minder open houding aannemen in de les. Juist door een open houding creëer je een veilige sfeer. Een voorwaarde voor deze open houding is dat je adequaat omgaat met gevoelens van gêne. Hoe zorg jij voor een open houding bij jezelf?

 

Hoe ga je om met schaamte?

  • Hou je vast aan de structuur van Lang Leve de Liefde. Lang Leve de Liefde volgt een logische opbouw en is een veilige manier om vele onderwerpen te behandelen.
  • Bereid je goed voor op de lesstof, lees de docentenhandleiding. Door voorbereiding en kennis overwin je gevoelens van gêne.
  • Vraag feedback of hulp aan een collega over je manier van lesgeven of over een lastig onderwerp.
  • Evalueer je lessen samen met je leerlingen of met een collega. Zo kan je jezelf verbeteren en word je minder onzeker.
  • Begin de les niet met persoonlijke vragen maar begin juist breed en algemeen. Dit zorgt voor een natuurlijke opbouw.
  • Laat leerlingen alle onderwerpen die met seksualiteit te maken hebben benoemen. Deze kan jij als docent of kunnen de leerlingen op het bord schrijven. Zo overwin je met elkaar ongemakkelijke gevoelens over dit thema.
  • Houd je aan je eigen grenzen. Laat je niet verleiden door van je grenzen af te wijken. Ook wanneer leerlingen proberen om je uit te dagen of te provoceren.
  • Kies voor een ruimte waarin je je als docent prettig voelt.
  • Kies eventueel voor het werken in kleine groepjes.

 

Hoe zorg je voor een open houding?

  • Wees je bewust van jouw ideeën over relaties en seksualiteit, maar leg deze niet op aan de leerlingen. In de klas is het belangrijk ruimte te creëren voor verschillende leefstijlen, normen en waarden van leerlingen.
  • Sta ervoor open dat leerlingen onderling ideeën, meningen en ervaringen delen. Ook als deze niet overeen komen met jouw normen en waarden. Jij als docent faciliteert dit uitwisselingsproces.
  • Vertel leerlingen aan het begin van de les dat je open staat voor allerlei meningen en dat je ieders voorkeur, afkomst of keuze accepteert. Vraag dat ook van leerlingen.
  • Benoem bij de diverse onderdelen steeds dat het ook kan gaan om jongens en jongens en om meisjes en meisjes.
  • Houd rekening met ideeën en wensen vanuit verschillende culturele achtergronden. Probeer deze steeds mee te nemen bij de uitvoering van de lessen.
  • Geef aan dat leerlingen niet hoeven te praten over hun eigen ervaringen, maar dat ze wel hun mening kunnen geven.
  • Stel open vragen aan de klas om de inbreng vanuit verschillende keuzes, ideeën en voorkeuren te stimuleren

Ervaringsverhalen

“Een veilige sfeer betekent voor mij dat een leerling alles kwijt kan”
Jan

Biologiedocent Jan (59 jaar) geeft al 38 jaar seksuele voorlichting aan havo- en...

“Natuurlijk heb ik ook wel eens last gehad van schaamte”
Lex

Lex (57 jaar) heeft jarenlang seksuele voorlichting gegeven aan vmbo-leerlingen in...

“Het is niet erg verstandig om over je eigen seksleven te praten”
Carla

Biologiedocente Carla (32 jaar) geeft al dertien jaar seksuele voorlichting op het vmbo. “Ja,...

“Als een leerling die les niet aanwezig wil zijn, hoeft dat ook niet”
Vidija

Biologiedocente Vidija (42 jaar) geeft al meer dan tien jaar seksuele voorlichting op het...

“Een stukje mediawijsheid is erg belangrijk”
Frank

Frank (55 jaar) is vestigingsdirecteur en ckv-docent op een vmbo-school. Hij heeft veel...

“Leerlingen zijn nieuwsgierig naar de cultuur van klasgenoten”
Lilian

Lilian (59 jaar) is docente wiskunde en Nederlands op een vmbo-school in Amsterdam. Sinds...

Top